ستون مهره‌ها

ستون مُهره‌ها یا ستون فقرات (فقره در عربی به معنای مهره است) بخش اصلی استخوان‌بندی انسان در نیمتنه بالایی است. نقش ستون مهره‌ها، حمایت از کل بدن، توانایی در خم شدن و چرخیدن در تمام مسیرها، و نیز حمایت از ساختمانهای حیاتی بدن مثل اعصاب و نخاع می‌باشد که در داخل آن قرار دارند.

ستون مهره

ستون مهره‌ای، محور مرکزی بدن را تشکیل داده و در عقب ناحیه تنه و در خط وسط قرار دارد و از قاعده جمجمه شروع شده و در تمامی طول گردن و طول تنه امتداد دارد. در کودکان تعداد مهره‌های ستون مهره‌ها، ۳۳ عدد است که در بالغین پنج تای ما قبل آخر بهم جوش خورده و استخوان خاجی را تشکیل می‌دهند و ۴ مهرهٔ آخر نیز بهم جوش خورده، استخوان دنبالچه را به وجود می‌آورند. بنابراین تعداد مهره‌ها در افراد بالغ به ۲۴ قطعه تقلیل می‌یابد.

از ۲۴ مهره آزاد، ۷ عدد مهره‌های گردن، ۱۲ عدد مهره‌های پشتی و ۵ عدد مهره‌های کمر را تشکیل می‌دهند. مهره‌هایی که در ساختار قفسه سینه شرکت دارند. ۱۲ عدد مهره‌های پشتی هستند. مهره‌ها دارای شکل مشابهی هستند، تنه مهره که در جلو واقع شده، استوانه‌ای شکل است. قوس مهره که در عقب قرار دارد و با تنه مهره تشکیل سوراخ مهره را می‌دهد. مجموع سوراخ‌های مهره‌ای، مجرای مهره‌ای نامیده می‌شود که در آن نخاع جای دارد. این مجرا در بالا به‌وسیله سوراخ استخوان پس سری به تمام دنده‌های قفسه سینه به ۱۲ عدد مهره‌های پشتی ستون مهره‌ای، متصل هستند.

کمر

ناحیه ای از تنه که از بالا محدود به یک سطح افقی است که از کنار تحتانی دوازدهمین زوج دنده های قفسه ٔ سینه می گذرد و از پایین محدود به سطحی افقی می شود که از تاج خاصره مرور می کند. ناحیه ٔ کمری که معمولاً به نام کمر خوانده می شود، در قسمت جلو محدود به سطح داخلی تنه های مهره ٔ کمری است که در پشت امعاءو احشاء در ناحیه ٔ شکم قرار دارند و از قسمت خارج یا خلف ، عضله ٔ خارجی کمری و پوست بدن در این قسمت آن را محدود کرده است.^[۱]

ساختمان یک مهره معمولی

هر مهره از یک بخش قدامی (تنه) و یک بخش خلفی (قوس مهره‌ای) ساخته شده و سوراخ مهره‌ای در بین این دو بخش قرار دارد در مجموع هر مهره از قسمتهای زیر تشکیل شده‌است:

• تنه مهره: دارای ۵ سطح فوقانی، تحتانی، خلفی و طرفی است. سطح خلفی، حد قدامی کانال نخاعی را می‌سازد و سطح فوقانی و تحتانی محل قرارگیری دیسک بین مهره‌هاست. تنه مهره در تحمل وزن بدن شرکت می‌نماید.
• قوس مهره‌ای که از نخاع محافظت می‌کند و از قسمتهای زیر تشکیل شده‌است.

۱. یک جفت پایه (Pedicle) که قسمتهای قدامی طرفی قوس مهره‌ای را تشکیل می‌دهد.

۲. یک جفت تیغه (Laminae) که قسمتهای خلفی قوس مهره‌ای را بوجود می‌آورند.

۳. هفت زایده که شامل ۴ زایده مفصلی (۲ تا فوقانی و ۲ تا تحتانی)، دو زایده عرضی و یک زایده شوکی می‌باشد.

پوکی استخوان

استئوپروز
خمیدگی پشت که اغلب ناشی از پوکی استخوان است.
آی‌سی‌دی-۱۰	M۸۰-M۸۲
آی‌سی‌دی-۹	۷۳۳٫۰
اُمیم	۱۶۶۷۱۰
دادگان بیماری‌ها	۹۳۸۵
مدلاین پلاس	۰۰۰۳۶۰
ای‌مدیسین	med/۱۶۹۳ped/۱۶۸۳pmr/۹۴pmr/۹۵
سمپ	D010024

اشعه ایکس یک شکستگی در مهرهای کمر را نشان می‌دهد

پوکی استخوان یا استئوپورز طبق تعریف انجمن ملی بهداشت(هیات ایجاد اتفاق نظر برای پیشگیری از استئوپروز)^{[پ ۱]}، یک اختلال اسکلتی است که ویژگی بارز آن کاهش استحکام استخوان بوده و فرد را در معرض خطر شکستگی قرار می‌دهد.^[۱]

همه‌گیرشناسی

در ایالات متحده، ۱/۵ میلیون شکستگی ناشی از استئوپروز در سال دیده می‌شود^[۲] که هفتصدهزار مورد آن در مهره‌ها، دویست و پنجاه هزار مورد در استخوان رادیوس، دویست و پنجاه هزار مورد در لگن و سیصدهزار مورد در سایر استخوان‎ها رخ می‎دهند.^[۳] شکستگی‌های لگن وخیم‌ترین عارضه استئوپروز بوده و میزان مرگ ومیر آن در سال اول بیش از ۲۰٪ است.^[۴] بیش از ۵۰٪ بیماران مبتلا به شکستگی لگن قادر به بازگشت به حالت ایستاده قبلی نبوده و تقریبا ۱۰٪ آنان نیاز به تسهیلات مراقبتی دراز مدت خواهند داشت. سه چهارم شکستگی‌های لگن در زنان رخ می‌دهد. بعد از سن ۵۰ سالگی، خطر بروز شکستگی لگن در طول زندگی برای زنان سفیدپوست ۱۷٪ و برای مردان سفیدپوست ۶٪ می‌باشد. اگر سنجش تراکم مواد معدنی استخوان را ملاک قضاوت قرار دهیم،۱۳ الی ۱۷ میلیون زن دچار کاهش توده استخوانی در گردن استخوان ران بوده و ۴ الی ۶ میلیون زن سفیدپوست یائسه مبتلا به استئوپروز می‌باشند.^[۱] هرچند میزان عوارض(موربیدیته) در شکستگی‌های مهره‌ای کمتر است، اما میزان مرگ ومیر آنها به دلیل خطر بیماری‌های ریوی و قلبی-عروقی بیشتر است. فقط یک سوم از شکستگی‌های مهره‌ای که در پرتونگاری تشخیص داده می‌شوند، تحت مراقبت طبی قرار می‌گیرند. در زن‌ها پوکی استخوان در سن ۳۵ سالگی آغاز می‌گردد.^[۵]

علل بیماری

این بیماری در دوران یائسگی زنان بسیار شایع است زیرا در این دوران استروژن بسیار در بدن زنان کم می‌شود. همچنین کمبود مواد معدنی مانند کلسیم، پروتئین و ویتامین دی و استعمال دخانیات مانند سیگار باعث پوکی استخوان می‌شود. در شرایط کمبود مواد معدنی در رژیم غذایی، بدن این کمبود را از بافت‌های استخوانی می‌گیرد و این کار در طول زمان باعث فقر استخوان‌ها از لحاظ مواد معدنی و در نتیجه پوکی استخوان می‌گردد. همچنین با بالا رفتن سن تخریب بافت استخوانی بیش از ساخت آن می‌شود و با گذشت زمان و در دوران کهنسالی این عارضه بروز می‌کند. برخی از بیماری‌ها مثل پرکاری تیروئید، کم کاری غدد جنسی، آرتریت روماتوئید، بیماری کوشینگ و دیابت و مصرف برخی داروها مثل کورتن و لووتیروکسین ٬فورزماید، هپارین ٬فنیتوئین نیز در طول زمان باعث پوکی استخوان می‌گردند. عوامل دیگری نیز مثل کم تحرکی یا کمبود وزن بیش از ۱۰٪ نسبت به وزن دوران جوانی یا بی‌ام‌آی کمتر از ۱۹ ٬عوامل وراثتی و اعتیاد به الکل باعث پوکی استخوان هستند.^{[۶][۷][۸][۹]} باور بر این بود که مصرف بیش از اندازه کافئین از فاکتورهای خطر است اما تحقیقات تازه نشان می‌دهد ارتباط زیادی بین استئوپروزی و مصرف کافئین وجود ندارد.^[۱۰]

علایم

برخلاف بسیاری از بیماری‌های مزمن دیگر که علائم و نشانه‌های متعددی دارند، استئوپروز یک بیماری خاموش و بدون علامت است تا زمانی که یک شکستگی ایجاد شود.^[۲] که هفتصدهزار مورد آن در مهره‌ها، دویست و پنجاه هزار مورد در استخوان رادیوس، دویست و پنجاه هزار مورد در لگن و سیصدهزار مورد در سایر استخوان‎ها رخ می‎دهند.^[۳] شکستگی‌های لگن وخیم‌ترین عارضه استئوپروز بوده و میزان مرگ ومیر آن در سال اول بیش از ۲۰٪ است.^{[۱۱][۱۲][۱۳][۱۴][۱۵]} شکستگی‌های ناشی از استئوپروز، شکستگی‌های هستند که به طور معمول در آن موقعیت‌ها در افراد سالم شکستگی استخوان رخ نمی‌دهد^[۱۶][۱۷]. که این شکستگی‌ها به عنوان شکستگی ناشی از شکنندگی در نظر گرفته می‌شوند.^{[۱۸][۱۹][۲۰]} شکستگی‌های لگن پس از سقوط رخ می‌دهند، اما دو سوم شکستگی‌های مهره‌ای به صورت خاموش بوده و با یک فشار مختصر مانند بلند کردن یک جسم، عطسه کردن و خم شدن رخ می‌دهند.^[۱]

شکستگی‌ها

کمر درد ناگهانی از نشانه‌های فروپاشی مهره‌است.

شاخص‌های خطر

عوامل خطر برای شکستگی‌های ناشی از پوکی استخوان را می توان به دو گروه قابل کنترل و غیرقابل کنترل تقسیم کرد. علاوه بر این بیماری‌هایی خاص و اختلالاتی نیز وجود دارند که پوکی استخوان در آنها بعنوان یک عارضه شناخته می‌شود. استفاده از داروها بطور تئوریک یک عامل خطر قابل کنترل است اگرچه در اغلب موارد افزایش خطر ابتلا به پوکی استخوان بر اثر دارودرمانی اجتناب ناپذیر است. البته کافئین خطر ابتلا به پوکی استخوان را بالا نمی‌برد.^[۲۱]

شاخص‌های غیرقابل کنترل

از مهم ترین عوامل غیرقابل کنترل در افزایش خطر ابتلا به پوکی استخوان می توان به افزایش سن(در مردان و زنان)، جنسیت مونث، کمبود استروژن پس ازیائسگی که باعث کاهش حجم مواد معدنی در استخوان می‌شود، اشاره کرد. البته در مردان کاهش سطح تستوسترون منجر به پوکی استخوان می‌شود. در حالی که پوکی استخوان در همه نژادهای بشری رخ می‌دهد اروپایی‌ها و آسیایی‌ها در ابتلا به پوکی استخوان مستعدترند.^[۲۲]

قانون اهم

قانون اُهم که به نام کاشف آن جرج اهم نام گذاری شده‌است، بیان می‌دارد که نسبت اختلاف پتانسیل (یا افت ولتاژ) بین دو سر یک هادی (و مقاومت) به جریان عبور کننده از آن به شرطی که دما ثابت بماند، مقدار ثابتی است:

که در آن V ولتاژ و I جریان است. این معادله منجر به یک ثابت نسبی R می‌شود که مقاومت الکتریکی آن وسیله نامیده می‌شود. این قانون تنها برای مقاومتهایی صادق است که مقاومت شان به ولتاژ اعمالی دو سرشان وابسته نباشد که به این مقاومت‌ها مقاومت‌های اهمی یا ایده آل یا وسیله‌های اهمی گفته می‌شود. خوشبختانه شرایطی که در آن قانون اهم صادق است، بسیار عمومی است.(قانون اهم هیچگاه برای ابزارهای دنیای واقعی کاملاً دقیق نیست چرا که هیچ ابزار واقعی وجود ندارد که یک ابزار اهمی باشد). معادله حتی برای ابزارهای غیر اهمی هم صادق است اما در آن صورت دیگر مقاومت یک مقدار ثابت نیست و به مقدار وابسته‌است. برای اینکه بررسی کنیم که آیا ابزاری اهمی است یا نه، می‌توان را بر حسب رسم کرد و نمودار بدست آمده را با خط مستقیمی که از مبدا می‌گذرد مقایسه کرد. معادله قانون اهم اغلب بصورت:

بیان می‌شود چرا که این معادله صورتی است که اکثر اوقات همراه مقاومت‌ها بکار برده می‌شود. فیزیکدانان اغلب فرم میکروسکوپیک قانون اهم را استفاده می‌کنند:

که در آن j چگالی جریان (جریان عبوری از واحد حجم)، & هدایت و E میدان الکتریکی است. و در واقع فرمی است که اهم قانونش را بیان کرد. فرم عمومی که در طراحی مدارات بکار می‌رود، نسخه ماکروسکوپیک متوسط گیری شده فرم اصلی است. دانستن این مطلب مهم است که قانون اهم یک قانون گرفته شده از ریاضیات نیست ولی بخوبی توسط شواهد تجربی تایید می‌شود. گاهی اوقات هم قانون اهم به هم می‌خورد چرا که این قانون بسیار ساده سازی شده‌است. منشا اصلی به وجود آمدن مقاومت در مواد در برابر جریان الکتریکی را می‌توان عیب‌ها، ناخالصی‌های مواد و این واقعیت که الکترون‌ها خودشان اتم‌ها را به این طرف و آن طرف می‌زنند، دانست. وقتی که دمای فلز افزایش می‌یابد، عامل سوم نیز افزایش می‌یابد بنابراین، وقتی که یک جسم به علت عبور جریان الکتریکی از آن گرم می‌شود، مانند رشته داخل حباب لامپ، مقاومتش افزایش می‌یابد. مقاومت یک جسم از معادله زیر بدست می‌آید:

که در آن مقاومت ویژه، Lطول جسم هادی، A مساحت سطح مقطع آن، دمای جسم، یک دمای مرجع (معمولاً دمای اتاق) و ثابت ویژه ماده جسم هادی اند.

رابطه با هدایت گرما

معادله انتشار الکتریسته که بر اساس اصول اهم بیان شده‌است، مشابه معادله ژوزف فوریه برای انتشار گرما است و اگر ما در روش حل فوریر یک مساله هدایت گرمایی واژه دما را به پتانسیل الکتریکی تغییر داده و جریان الکتریکی را به جای شار گرمایی بکار ببریم، در آنصورت ما دارای روش حل فوریر مساله مشابه برای هدایت الکتریکی خواهیم بود. پایه کار فوریر ایده و تعریف واضح او از هدایت بود. اما امر این شامل فرضی است که بی تردید برای گرادیان‌های دمای کوچک درست است. فرض در نظر گرفته شده این است که اگر تمامی متغیرها ثابت باشند، شار آزمایش‌های مربوط به گرما به شدت متناسب با گرادیان دما است. فرض کاملاً مشابهی هم در بیان قانون اهم گذاشته شده که اگر مابقی متغیرها یکسان در نظر گرفته شوند، قدرت جریان در هر نقطه متناسب با گرادیان پتانسیل الکتریکی است. با روش‌های پیشرفته موجود، بررسی دقت این فرض در الکتریسته از آزمایش‌های مربوط به گرما بسیار آسانتر است.

ساخت آهن ربا:

آهنربا معمولا به سه روش مالش، القا و الکتریکی ساخته می شود.

اگر میله فولادی را مطابق شکل به وسیله یک آهنربا مالش دهیم میله خاصیت مغناطیسی پیدا کرده و آهنربا می شود. در این روش قطبی که در انتهای مسیر، مالش به وجود می آید مخالف قطب مالش دهنده است.

اگر یک سر آهنربای میله ای را به چند میخ آهنی کوچک نزدیک کنیم مشاهده می شود که میخ ها جذب آهن ربا شده و هر یک میخ می تواند میخ دیگری را جذب می کند. در واقع میخ اولی توسط آهن ربا به یک آهنربا تبدیل شده که توانسته است میخ دومی را جذب کند. به همین ترتیب میخ های بعدی نیز آهنربا شده اند. به این ترتیب یک زنجیر مغناطیسی ساخته شده است.

اگر آهنربای قویتری داشته باشیم می توانیم زنجیر بلندتری بسازیم.

ایجاد خاصیت مغناطیسی در یک آهن توسط یک آهن ربا بدون تماس با آن، را القای مغناطیسی می نامند.

آهن ربا ابتدا سنجاق یا یک ماده ی مغناطیسی را طوری به آهن ربا تبدیل می کند که قطب های ناهمنام آهنربا و سنجاق در مجاورت یکدیگر واقع شوند، در این حالت نیروی جاذبه مغناطیسی بین قطب های ناهمنام، باعث جذب سنجاق توسط آهنربا می شود.

برای آن که یک آهنربای الکتریکی بسازیم، کافی است یک قطعه آهن را در داخل یک سیملوله که از چندین دور تشکیل شده قرار داده و جریان مستقیمی به مدت چند ثانیه از آن بگذرانیم، قطب آهنربایی که ایجاد می شود به جهت جریان از سیملوله بستگی دارد. اگر سیم پیچ را طوری دست خود بگیریم که چهار انگشت پیچیده شده در جهت جریان قرار گیرد، انگشت شست، قطب N را نشان می دهد.

1) شمار دورهای سیملوله هر چه عده دورهای سیملوله بیشتر باشد، آهنربای الکتریکی قویتر خواهد بود.

2) جریانی که از سیملوله می گذرد هر چه شدت جریان عبوری از سیملوله بیش تر باشد, آهن ربا الکتریکی قویتر خواهد بود.

3) شکل هسته سیملوله

قطب نما و قبله نما       آیا تا به حال در جایی گمشده اید؟ و در یک شهر جدید و یا در مسیر جاده ای نشانه ای را از کسی پرسیده اید؟ قطب نما و قبله نما، دو وسیله ای هستند که از دیر باز برای یافتن و تعیین جهت های اصلی جغرافیایی (شمال، جنوب، شرق و غرب) و جستجوی مکان ها به کار می رفته اند.

آیا تا به حال در جایی گمشده اید؟ و در یک شهر جدید و یا در مسیر جاده ای نشانه ای را از کسی پرسیده اید؟ قطب نما و قبله نما، دو وسیله ای هستند که از دیر باز برای یافتن و تعیین جهت های اصلی جغرافیایی (شمال، جنوب، شرق و غرب) و جستجوی مکان ها به کار می رفته اند. از ابتدا، انسان ها برای کشف سرزمین های جدید، مسافرت از شهری به شهر دیگر و یا از کشوری به کشور دیگر نیازمند دانستن جهت های جغرافیایی بوده اند. با دانستن سمت و سوی جهت های جغرافیایی و نیز محل آغاز حرکت (مبداء) می توان جهت و مسیر حرکت را به سمت مقصد مورد نظر تنظیم کرد و گم نشد؛ مخصوصاً اگر مسیر، در طول بیابان ها، جنگل ها، دریاها و یافتن کسی که نشانی را بداند، محال باشد و یا شب هنگام حرکت کنیم. قطب نما، وسیله ای است که در این راه کمک بسیاری به انسان ها کرده است. وسیله ی اصلی به کار رفته در قطب نما، آهنربا است. حتماً تا حالا یک آهنربا و یا وسایلی را که در آن ها آهنربا به کار رفته است دیده اید. در غیر این صورت، کافی است سری به یخچال منزل تان بزنید. می بینید، نوار دورِ درِ یخچال آهنرباست که باعث چسبیدن و محکم شدن در به بدنه ی آن می شود. در طبیعت، بعضی مواد و سنگ ها خاصیتی دارند که باعث جذب مواد آهنی و فولادی به آن ها می شود. این خاصیت را خاصیت مغناطیسی یا آهنربایی می گویند، به هر جسمی که این خاصیت را داشته باشد آهنربا می گویند. آهنرباها می توانند تمامی حجم های آهنی (مثل سوزن، کلید منزل، میخ و ...) را جذب کنند و یا به آن ها بچسبند. وقتی دو آهنربا را کنار هم قرار دهیم، اتفاق جالبی می افتد: دو سر آهنرباها از هم دور می شوند و به هم می چسبند و دو سر دیگر وقتی یکی از آن ها را را سر و ته کنیم از هم دور می شوند. آهنربا ها انواع مختلفی دارند: میله ای، نعل اسبی، حلقه ای و ... . هر آهنربا دارای دو سر مختلف است که دارای خصوصیت های مختلف و مخالف هم هستند. به آن ها قطب های شمال و جنوب آهنربا می گویند. اولی را با N و دومی را با S (حروف ابتدای کلمه های انگلیسی North به معنی شمال و South به معنی جنوب) نمایش می دهند. جذب آهنرباها از یک سمت و دفع (رانش) آن ها از سمت دیگر، دقیقاً مربوط به این دو قطب است. قطب های هم نام (مثلاً دوقطب N و N و یا دو قطب S و S از دو آهنربای مختلف) همدیگر را دفع می کنند، ولی دو قطب غیر همنام مثل S از یک آهنربا و N از آهنربای دیگر همدیگر را جذب می کنند. به طور ساده تر، اگر یک آهنربایِ میله ای را از سمت قطب N به نزدیک قطب S یک آهنربای میله ای دیگر ببریم، به یکدیگر می چسبند، ولی اگر آهنربای اول را از سمت قطب S آن به قطب S آهنربای دوم ببریم، از هم دور می شوند. اما موضوع اصلی و جالب آنست که بدانید خودِ کرة زمین هم آهنربای عظیمی است که دقیقاَ خاصیتی مشابه همین آهنرباهای کوچک را دارد. کره ی زمین به دلیل وجود مواد مذاب مغناطیسی (از جنس اکسید آهن) در هسته ی مرکزی آن، دارای خاصیت مغناطیسی است. ● قطب نما: در زمان های قدیم انسان ها متوجه شدند که بعضی از سنگ ها (که بعداً به آنها سنگ های مغناطیسی گفتند) وقتی از یک نخ آویزان می شوند، در یک راستای مشخص قرار می گیرند. این نکته، سرآغاز کشف قطب نما شد، چون می دیدند، راستایی که آن سنگ می ایستد، در راستای شمال و جنوب جغرافیایی است. از آن به بعد از این روش، یعنی آویزان کردن سنگ های مغناطیسی (که بعداً این سنگ ها را بصورت کوچکتر و میله ای در آوردند) برای یافتن جهت شمال و جنوب استفاده شد. همانطور که گفتیم، کره ی زمین یک آهنربای بزرگ است که دارای دو قطب شمال و جنوب است. محل قرار گرفتن قطب شمال مغناطیسی در قطب جنوب زمین و محل قرار گرفتن قطب جنوب مغناطیسی در قطب شمال زمین (از نظر جغرافیایی) است. سنگ آهنربا اگرچه در ابعاد کوچکتری نسبت به کره ی زمین است اما مثل آن، آهنرباست. این آهنرباها یکدیگر را جذب و دفع می کنند. طرز کار قطب نما هم بر همین منوال است. در اصل قطب نما یک میلة مغناطیسی (آهنربایی) است که به شکل یک عقربه در آمده و در داخل یک محفظه ی محافظ، از مرکزش آویزان است. دور تا دور این محفظه، دارای عددهایی هست که هر کدام بخشی از ۳۶۰ درجه ی یک دایره ی کامل را نشان می دهد. نوع قرار گرفتن عقربه ی قطب نما، زاویه های اصلی و سمت و سوی جهت ها در دور تا دور، محل قرار گرفتن قطب نما را نشان می دهد. این عقربه چون آهنرباست، همیشه در راستای شمال و جنوب جغرافیایی قرار می گیرد. قطب های ناهمنام این عقربه و زمین (که هر دو از جنس آهنربا هستند) به سمت هم قرار می گیرند ولی چون قطب های مغناطیسی زمین در دو سمت جنوب و شمال خود بی حرکت هستند، پس عقربه بعد از ثابت ماندن، دقیقاً در راستای شمال و جنوب می ایستد و به این دلیل جهت عقربه، جهت شمال جغرافیایی را نشان می دهد. این اصل در همه جای کره ی زمین و در هر لحظه از شبانه روز صادق است. به این دلیل است که قطب نما وسیله ای لازم برای تمام افرادی است که به جهت یابی نیاز دارند؛ افرادی مثل دریانوردان، گردشگران و کوهنوردان. ● قبله نما ما مسلمان ها برای خواندن نمازهای روزانه ی خود، نیازمند یافتن قبله ایم. خانه ی کعبه، در شهر مکه و در کشور عربستان است به همین دلیل مسلمان های تمام کشورهای دنیا می بایست جهت قبله را بیابند. روش های مختلفی برای یافتن این جهت وجود دارد؛ مثل استفاده از نور آفتاب و قبله نما. قبله نما مانند همان قطب نما است. با این تفاوت که به گونه ای درجه بندی و تنظیم شده است که علاوه بر نشان دادن جهت شمال، جهت قبله را هم نشان می دهد. باید گفت که یافتن قبله توسط قبله نما به سادگیِ یافتن شمال و جنوب جغرافیایی نیست. برای قبله، علاوه بر داشتن یک قبله نما، به یک جدول هم نیاز داریم که دارای مشخصات شهری باشد که ما در آن هستیم، چون جهت قبله نسبت به جهت شمال، در نقطه های مختلف کره ی زمین، زاویه ی یکسانی نمی سازد. شما در فعالیت « رصد ماهواره ها از پشت بام خانه! » روش پیدا کردن طول و عرض جغرافیایی محل زندگی خود را یاد می گیرید. طول و عرض محل زندگی خود را در فلش زیر وارد کنید. این برنامه، زاویه ی قبله با جهت شمال را به شما نشان می دهد. حالا با استفاده از یک قطب نما، می توانید جهت قبله را در محل زندگی خود پیدا کنید

این مقاله چگونه می تواند به شما کمک کند؟

 اگر شما به تازگی دچار مرض قند شده اید و می خواهید اطلاعات بیشتری نسبت به این ناخوشی داشته باشید و یا اگر مدت هاست که این ناخوشی را دارید و یا با کسی زندگی می کنید که  این ناخوشی را دارد و شما خواهان کمک به او هستید، خواندن این مطلب می تواند برای شما مفید باشد.

این مقاله  به موارد زیر خواهد پرداخت:

آشنائی با مرض قند

علائم  مرض قند و ناراحتی هائی که با آن همراه است

عوامل مرض قند چیست و چه کسانی بیشتر در معرض آن قرار دارند

طریق معالجه مرض قند چگونه است

راه هائی که شما می توانید به خودتان کمک کنید تا سلامت و سرحال بمانید و توضیح می دهد که موسسه:

     Diabetes UK        

به عنوان یک موسسه بزرگ در انگلستان چگونه می تواند اطلاعات دست اول در اختیار شما قرار داده و در زمینه این ناخوشی و عوارض ناشی از آن به شما کمک بکند.

جنبه خوبی که در مورد مرض قند وحود دارد آن است که معالجات مربوط به آن بسیار ثمر بخش است یعنی هرچه شما بیشتر در مورد این ناخوشی بدانید همانقدر بیشتر می توانید:

  به خودتان کمک کنید تا سلامتی اتان را حفظ کنید.

  سبک زندگی دلخواه خود را به دست خود تنظیم نمائید.

  از عوارض ناشی از مرض قند که بعدها ممکن است بروز نماید، اجتناب کنید.

همواره با دکتر و یا پرستاری که در کار معالجه شما هستند مشورت کنید و رهنمود های این جزوه را نیز با نظر آنان به کار ببندید.

آشنائی با مرض قند( دیابت)

مرض قند، موقعی بوجود می آید که در خون، مقدار گلوکوز ( قند) زیاد می شود.  دلیل این امر آنست که بدن کسانی که مبتلا به این مرض هستند، نمی تواند این ماده( گلوکوز) را به صورت درست به مصرف برساند. گلوکوز یا قند باید در خون به انرژی تبدیل شود ولی در بدن مبتلایان به مرض قند، این عمل به خوبی صورت نمی گیرد.

علائم مرض قند

علائم عمده در بیماران مبتلا به مرض قند عبارتند از:

تشنگی زیاد

ادرار کردن به دفعات مکرر به مخصوص در شب ها

خستگی مفرط

وزن کم کردن

خارش دستگاه تناسلی و چرک کردن آن به طور متناوب

تارو کدر شدن دید

در دیابت نوع دوم این علائم شدید نیستند و آهسته آهسته بوجود می آیند.

در بعضی اشخاص نیز که مبتلا به نوع دوم  مرض قند هستند، چنین علائمی دیده نمی شوند و مریض بودن آن ها، تنها از طریق آزمایش خون و غیره تشخیص داده می شود.

دیابت نوع دوم خیلی سریع مثلاً در طی چند هفته خود رانشان می دهد.

در هر دو نوع، علائم بوجود آمده بعد از معالجه بهتر می شوند. هر چه معلجه سریع تر صورت بگیرد، امکان معالجه عوارض آن بیشتر خواهد بود.

- مرض قند دو نوع می باشد:

 در نوع اول سلول هائی که در بدن انسولین می سازند از بین رفته و در نتیجه انسولین به شدت در خون کم می باشد. این نوع از مرض قند معمولاً قبل از 40 سالگی بوجود می آید و مریض حتماً باید انسولین تزریق نماید

در نوع دوم، اگر چه بدن هنوز می تواند انسولین تولید بنماید ولی مقدار آن به حد کافی نیست و یا انسولین موجود کار خودر ا به خوبی انجام نمی دهد. این نوع از مرض قند معمولاً پس از 40 سالگی بروز می کند. نوع اول مرض قند با رژیم غذائی و مصرف قرص و یا با رژیم غذائی و تزریق انسولین ، درمان می شود.

- عوامل مرض قند و شرایط افراد مبتلا به آن

حدود 1.4 میلیون نفر در انگلستان به عنوان مبتلایان به مرض قند شناخته شده اند، یعنی در واقع، از هر صد نفر 3 نفر آن ها مرض قند دارند.

سه چهارم این افراد نوع دوم مرض قند را دارند.

مرض قند نوع اول موقعی بوجود می آید که سلول هائیکه در بدن انسولین تولید می کنند خراب شده و از بین رفته اند. اما، هنوز دلیل این امر بر کسی آشکار نیست. این نوع از دیابت معمولاً افراد در سنین پائین را در بر می گیرد.

 دلایل عمده  در مورد مرض قند نوع دوم  عبارت اند از عدم تولید انسولین به حد کافی در بدن و یا این که انسولین تولید شده در خود بدن کارآئی خود را از دست داده است. 

معمولاً افراد میانسال و یا پیر به این نوع از بیماری قند مبتلا می شوند. کسانی که وزنشان بالا است بیشتر در معرض ابتلا به مرض قند هستند و این مرض در میان آسيائی ها ،افریقائی ها و اهالی جزایر کاراییب معمول است.

. به طور کلی، کسانی که بیشتر در معرض ابتلا به بیماری قند از نوع دوم می باشند، عبارتند از:

·         کسانی که در خانواده آن ها داشتن مرض قند ارثی است.

·         کسانی که بین 40 تا 75 سال دارند

·         کسانی که به طور ریشه ای به آسیائی ها، افریقائی ها و یا مردم کارابین تعلق دارند.

·         کسانی که وزنشان زیاد است.

·         زنانی که نوزادی با وزنی بیش از 4 کیلو گرم به دنیا آورده اند.

آرتریت روماتوئید (به انگلیسی: Rheumatoid arthritis)‏ یا روماتیسم مفصلی یک بیماری سیستمیک و مزمن است.^[۱]

شیوع این بیماری در جهان حدود یک درصد است و معمولاً نوجوانان سنین میانسالی و در دهه‌های اول-سوم تا پنجم بروز می‌نماید و در زنان شایع‌تر است.(نسبت زن به مرد در حدود ۳ به یک است.)

آرتریت روماتوئید مشخصاتی دارد که باعث تمایزان با سایر انواع آرتریت‌ها (التهاب ودردمفاصل) می‌شود. بعنوان مثال آرتریت بصورت قرینه‌است یعنی اگر یک زانو یا دست درگیر باشد به احتمال زیاد طرف مقابل نیز درگیر است.

شیوع و ژنتیک

میزان شیوع آرتریت روماتوئید، در حدود ۸/۰ درصد در جمعیت است (بین ۳/۰ تا ۲/۱ درصد) و زنان تقریبا سه برابر مردان مبتلا می‌شوند. میزان شیوع با بالا رفتن سن افزایش می‌یابد و تفاوت ابتلای زنان و مردان در گروه‌های سنی بالاتر، کم می‌شود.

شروع بیماری در دهه‌های چهارم و پنجم زندگی شایع تر بوده، در ۸۰ درصد از کل بیماران، بین سنین ۳۵ و ۵۰ سالگی پدیدار می‌شود. میزان بروز آرتریت روماتوئید در زنان ۶۰ تا ۶۴ ساله، بیش از ۶ برابر زنان ۱۸ تا ۲۹ ساله‌است. اطلاعات جدید حاکی از روند کاهش یابنده بروز آرتریت روماتوئید می‌باشد.

بررسی‌های خانوادگی، نشانگر نوعی استعداد ژنتیکی هستند. به عنوان مثال، بستگان درجه یک افراد مبتلا (که بیماری آنها همراه با وجود آنتی بادی فاکتور روماتویید یا لاتکس است) ۴ برابر میزان مورد انتظار، دچار آرتریت روماتوئید شدید می‌شوند. در حدود ۱۰٪ بیماران مبتلا به آرتریت روماتوئید دارای یک خویشاوند درجه اول مبتلا هستند.

نشانه‌ها

چگونگی تخریب مفصل بر اثر آرتریت روماتوئید

در آغاز، ممکن است لوکالیزه کردن درد، تورم و حساسیت در لمس، به سختی امکان پذیر باشد. درد در مفاصل درگیر و تشدید در اثر حرکت، شایع ترین تظاهرات آرتریت روماتوئید تثبیت شده می‌باشد. الگوی درگیری مفصلی هماهنگ است، اما همیشه با درجه التهاب ظاهر شده، مطابقت نمی‌کند. خشکی عمومی شایع است و معمولا پس از دوره‌های بی حرکتی، به بیشترین حد خود می‌رسد، خشکی صبحگاهی با مدتی بیش از یک ساعت تظاهری تقریبا تغییرناپذیر از آرتریت التهابی است و ممکن است در افتراق آن از انواع متعدد بیماری‌های مفصلی غیر التهابی، کمک کننده باشد.

در مجموع نشانه‌های آرتریت روماتوئید از این قرار اند:

• سفتی صبحگاهی مفاصل
• تورم مفاصل
• درد مفصلی
• ضعف و خستگی
• ندول‌های روماتوئید

عملکرد

سینویت مرمن در آرتریت روماتویید.

سینوویت مزمن التهابی است که اکثرا مفاصل را درگیر می‌کند و باعث تخریب غضروف و ایجاد ضایعات استخوانی می‌شود. آرتریت روماتیسم مفصلی مشخصاتی دارد که باعث تمایز آن با سایر انواع آرتریت‌ها (التهاب مفاصل) می‌شود. بعنوان مثال آرتریت بصورت قرینه‌است یعنی اگر یک زانو یا دست درگیر باشد به احتمال زیاد طرف مقابل نیز درگیر است. مفاصل درگیر مفاصل متاکارپوفالنژیال، متاتارسوفالنژیال، مچ دست و مفاصل بین بندانگشتی اول هستند. در برخی بیماران بیماری از شدت کمی برخوردار بوده و با حداقل ضایعات مفصلی، در مدتی کوتاه همراه می‌باشد، در برخی دیگر ضایعات پیشرونده و مزمن، به صورت پلی آرتریت می‌باشند و باعث اختلال عملکرد مفاصل می‌شود.^[۲][۱]

پلی آرتریت قرینه التهابی، تظاهرات خارج مفصلی (ندولهای روماتوئید، واسکولیت و سروزیت) و مثبت در خون ۸۰٪ بیماران مشخصه این بیماری است.

اختلالات مفصلی.

بیماری آرتریت روماتوئید با توجه به اینکه بیماری سیستمیک است جدا از ابتلای مفصلی، تظاهرات خارج مفصلی دارد که شیوع کمتری دارند. این تظاهرات عبارتند از:

۱. گره‌های روماتوئیدی (۳۰-۲۰ درصد) در سطح خلفی ساعدها و در نواحی در معرض فشار مکانیکی ایجاد می‌شود.

۲. تظاهرات ریوی: که در آن لایه‌های جداری و نیز نسج ریه مبتلا می‌شوند.

۳. تظاهرات فلبی: در بررسی پس از مرگ صورت گرفت حدود ۵۰٪ موارد مبتلا هستند.

۴. درگیری چشمی، عصبی و مغز استخوان با شیوع کمتری دیده می‌شود.

سیر بالینی و پیش آگهی

سیر آرتریت روماتوئید کاملا متغیر و پیش بینی آن در هر بیمار، دشوار است. در بیشتر بیماران، فعالیت بیماری به صورت مداوم و در عین حال مواج بوده، همراه با درجات متغیری از ناهنجاری‌های مفصلی و اختلالات عملکردی می‌باشد. پس از ۱۰ تا ۱۲ سال، درکمتر از ۲۰ درصد بیماران، هیچ شواهدی از ناتوانی یا ناهنجاری مفصلی نخواهند داشت. میزان امید به زندگی در افراد مبتلا به آرتریت روماتوئید با میانه‌ای معادل ۳ تا ۷ سال کاهش می‌یابد. میزان مرگ و میر، افزایشی ۵/۲ برابری دارد و آرتریت روماتوئید به خودی خود در ۱۵ تا ۳۰ درصد موارد آن سهیم است.

علت

علت دقیق روماتیسم مفصلی ناشناخته‌است ولی در ایجاد این بیماری ایمنی سلولی و ایمنی هومورال هر دو نقش دارند. البته به نظر می‌رسد که گلودرد چرکی در ایجاد آن نقش بسزایی دارد.^{[نیازمند منبع]} افراد مبتلا به روماتیسم مفصلی، نسبت به دیگران شانس ابتلای بیشتری به بیماریهای مزمن مانند پوکی استخوان، آلرژی، بدخیمی‌ها، عفونت‌ها، بیماری‌های گوارشی، بیماریهای قلبی–عروقی و فشارخون دارند.^[۳]

تشخیص

میانگین تاخیری که از شروع بیماری تا تشخیص آن وجود دارد ۹ ماه‌است. این امر، غالبا مربوط به ماهیت غیر اختصاصی علایم آغازین می‌باشد. آرتریت روماتوئید، به راحتی در افرادی که دارای بیماری تثبیت شده تیپیک هستند، تشخیص داده می‌شود. در اکثر مبتلایان، تظاهرات بالینی مشخصه بیماری، ظرف ۱ تا ۲ سال پس از شروع آن دیده می‌شوند.

درمان

از آنجا که علت آرتریت روماتوئید ناشناخته‌است، پاتوژنز آن کاملا مشخص نشده‌است و مکانیسم عمل بسیاری از عوامل درمانی مورد استفاده نیز قطعی نیست، درمان آن عمدتا به صورت تجربی انجام می‌شود. هیچ یک از ملاحظات درمانی علاج بخش قطعی نیستند. بنابراین همه آنها را باید تسکین دهنده در جهت تخفیف علایم و نشانه‌های بیماری ومتوقف کننده بیماری قلمداد نمود.

اهداف درمان عبارتند از: ۱- تسکین درد ۲- کاهش التهاب ۳- محافظت ساختارهای مفصلی ۴- حفظ عملکرد و ۵- کنترل درگیری سیستمیک.

درمان شامل مصرف داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی(آسپرین، پیروکسیکام، , دیکلوفناک، ایندومتاسین، ناپروکسن و بروفن و...)است.

در موارد شدید از استروئیدها مانند پردنیزولون استفاده می‌شود که عوارض جانبی زیادی دارد. که برای کنترل علائم مصرف می‌شود ممکن است عوارضی مانند مشکلات گوارشی ایجاد نمایند.[۴] داروهای تعدیل کننده سیستم ایمنی مانند داروهای ضد مالاریا (هیدروکسی کلروکین)، سولفاسالازین و مینوکسی سیلین نیز به کار می‌روند.

تعریف:گودی کمر لوردوز نامیده میشود و به مقدار بیش از حد طبیعی ان لوردوزیس گفته می شود.

علل:برای جبران کایفوزیس(پشت گرد)-ضعف عضلات شکم و پشت پا نسبت به مربع کمری و جلو پا

اصلاح:تقویت عضله راست شکمی-کشش عضلات چهارسر رانی-تقویت سویز و نیم غشایی و نیم وتری در پشت پا -کشش عضلات ناحیه کمر

تمرینات(حرکات را صبح و قبل از خوابیدن اجرا کنید):

-پشت به دیوار بایستید و با پاشنه به دیوار فشار دهید و3ثانیه مکث کنید(10*3)

-با زانوهای جمع درازونشست بروید(30*3)

-به پهلو دراز بکشید و پای بالایی را به عقب ببرید(زانوها صاف) و10ثانیه مکث کنید.حرکت را با پای مخالف هم اجرا کنید(5*3)

-بر روی زانوها و دستان خود بایستید و شکم و کمر خود را به سمت بالا ببرید و10ثانیه مکث کنید(5*3)

به اشیایی که میدان مغناطیسی تولید کنند، آهنرُبا گفته می‌شود. آهنربا جهت جداسازی ضایعات آهنی در صنایع مختلف کاربرد دارد و در انواع مختلف دستی، الکتریکی، دائم و ... وجود دارد. نوعی از آهنرباها در دزدگیر لباس کاربرد دارد و برای جدا کردن

محتویات ۱ معنای لغوی ۲ تاریخچه ۳ آهنربای دائم ۴ کاربرد ۵ جستارهای وابسته

معنای لغوی

اثر خاصیت مغناطیسی

آهنربا از دو بخش آهن و -ربا از فعل ربودن تشکیل شده. کاربرد واژه‌هایی مانند آهنربا و کهربا در فارسی پیشینه طولانی دارد.

برابر اروپایی آن: اولین شرح یونانی است، مشتق شده‌است. از لحاظ لغوی Magnet به معنی «سنگی از اکسید آهن» است. این سنگ حاوی مگنتیت (Fe₃O₄) بود و هنگام مالش آن به آهن، آن را آهنربا می‌کرد. نظریهٔ دیگر این است که این واژه از ریشهٔ واژهٔ فارسی «مگ» می‌باشد و این واژه magnet به همراه واژهٔ magic از ریشهٔ واژهٔ پارسی mag می‌باشند، که خود برگرفته از مغان ایران است.^[۱]

اثر آهنربا بر حوزه‌های مغناطیسی

چینش آنتی‌فرومغناطیس

تاریخچه

تلاش جدی برای استفاده از قدرت پنهان مواد مغناطیسی بسیار پس از کشف آن انجام شد. به عنوان مثال در قرن ۱۸ام با ادغام تکه‌های کوچک مواد مغناطیسی تکهٔ بزرگ‌تری بدست آمد که مشخص شد توانایی بلند کردن قابل توجهی دارد.

پس از اینکه

آهنربای الکتریکی در سال ۱۸۲۵ بکار برد. با اینکه دانشمندان زیادی (از قبیل گاوس، ماکسول و فارادی) با این پدیده از دیدگاه تئوریک درگیر شدند، اما توصیف درست مواد مغناطیسی به فیزیکدانان قرن بیستم نسبت داده می‌شود.